Logo Eibarko Udala
odol
1. iz. (TE). Sangre. Prezio bardiñian, Baten odolagaz erosittakuak gara danok, txiki eta haundi. / Grandes y pequeños, todos somos comprados al mismo precio, con la sangre de Uno.
2. iz. (TE). Valor, valentía, arrojo, audacia, ánimo. Odola bihar zan friztixa hari jarkitzeko. / Hacía falta valor para enfrentarse a aquella fiera. / Odola bihar da hari jarkitzeko. / Hace falta valor para enfrentarse a aquél. / Ez dot nik nahikua odol ixilleko izen haura agotik ataratzeko. (Ibilt 459). Ik. ausartasun, balore.  Balore da erabiliena, odol gitxiago eta ausartasun gitxiago ondiok.
odol garbi. iz. (TE). Sangre pura, linaje noble.   "Cristiano viejo con exención de sangre judía o mora, según se solía acreditar en información oportuna" (TE, 582). Odol garbiko kristau zaharra izatia bihar izaten zan ofizio batzuetarako. / Para algunos oficios hacía falta ser cristiano viejo de sangre limpia.
odol hotzian. [odol hotzean] . esap. (TE). A sangre fría.   Hotz-hotzian, sentimentu barik. Buruan kabitzen ez dana (da), odol hotzian horrelako heriotzia eittia / Lo que no cabe en la cabeza es cómo se puede hacer a sangre fría tal muerte.
odol-buztan. iz. (ETNO). Sanguijuela. (Hirudo medicinalis, eta beste batzuk). Ik. uzan, ur-buztan.
odolak burua hartu. esap. (TE). Tener una congestión cerebral, una embolia.   "Diagnóstico vulgar, de algo como una congestión cerebral" (TE, 582). Odolak burua hartuta hil da gaur goizian.
odolezko. izlag. (OEH). Sangriento. Bere odolezko zeregiña amaittu ebanian. (Ibilt 490).
odolik bako. izlag. (TE). Cobarde, pusilánime, sin coraje, medroso,-a.   Adorebakua, kemenik bakua. Odolik bako gizajo bat agertu zan gerrako denboran. / Durante la guerra se portó como un pobre cobarde. Ik. odolbako, makal, bildurti.
odoltza. iz. (TE). Charco de sangre, cantidad de sangre, mucha sangre. Han jausi zan odoltziak, ez eukan neurririk. / La cantidad de sangre que cayó allí no tenía medida.